سردرد، سوزش گلو، سرفه حملات آسمي و دشواري تنفس، تنها تعداد معدودي از علائم و عوارض استفاده از دستگاه تصفيه هواي غير استاندارد هستند. بله درست فهميديد! ممكن است يك دستگاه تصفيه، مشكلاتي را كه شما انتظار داشتيد برطرف كند، بدتر هم بكند. خوشبختانه تمامي دستگاه هاي تصفيه هوا چنين مشكلاتي ايجاد نمي كنند و بعضي از آن ها دقيقا همانطور كه در تليغاتشان ادعا مي شود، كار مي كنند.
چطور بايد تفاوت دستگاه تصفيه هوا استاندارد و ايمن را با يك دستگاه تصغيه هواي غيراستاندارد و ناسالم را تشخيص داد؟ در اين مقاله به شما مي گوييم كه چه چيزي باعث مي شود بعضي دستگاه هاي تصفيه هوا خيلي خوب عمل كنند ولي بعضي ديگر سلامتي شما را به خطر بياندازند. با سرما ماركت همراه باشيد.
انواع دستگاه هاي تصفيه هوا
پيش از اينكه در رابطه با نحوه عمل دستگاه هاي تصغيه هوا صحبت كنيم، اجازه دهيد نگاهي به انواع آن ها در بازار كنوني داشته باشيم. تعداد انواع دستگاه هاي تصفيه هوا روز به روز بيشتر مي شود و هر كدام ادعاهاي متفاوتي دارند. براي اينكه تقسيم بندي راحت آن ها، در اين مقاله دستگاه هاي تصفيه هوا را براساس فناوري به كار رفته در آن ها تقسيم بندي مي كنيم.
توجه داشته باشيد كه بعضي از دستگاه هاي تصفيه هوا از فناوري هاي منحصر به فردي در ساختشان استفاده مي كنند و در هيچ كدام از اين دسته بندي ها قرار نمي گيرند. در اينجا تنها انواع عمومي دستگاه هاي تصفيه هوا معرفي مي شود.
دستگاه هاي تصفيه هواي توليدكننده اوزون:
اين دستگاه ها عمدا مقدار زيادي گاز اوزون (O3) توليد كرده و درون اتاق منتشر مي كنند. اوزون يك گاز تصفيه كننده است كه ميكروارگانسيم هايي مثل كپك ها و باكتري ها را مي كشد و حتي اگر خيلي زياد توليد شود به حيوانات خانگي و حتي خود شما آسيب ميزند. در بخش هاي بعدي در رابطه با مسئله بيشتر صحبت مي كنيم.
دستگاه هاي تصفيه هواي الكترونيكي:
اين نوع از دستگاه هاي تصفيه هوا، هواي درون اتاق را به داخل خود مكيده و آن را باردار مي كنند. با الكتريكي سبب چسبندگي ذرات به سطوح شده و در نتيجه در هوا سقوط كرده و ته نشين مي شوند. انواخ مختلفي از اين نوع دستگاه هاي تصفيه هوا وجود دارد كه در بخش هاي بعدي در رابطه با آن ها صحبت مي كنيم ولي فعلا در همين حد بدانيد كه دستگاه هاي تصفيه هواي رسوب دهي الكترواستاتيك، يونيزاسيون، نور UV و ضد كرونا از اين مدل هستند.
فيلتراسيون مكانيكي:
اين نوع دستگاه هاي تصفيه هوا، با استفاده از فن هوا را به داخل مكيده و آن را از درون فيلترهايي مثل پيش فيلتر، فيلتر HEPA، فيلترهاي كربن فعال و … عبور مي دهد و ذرات معلق در آن به فيلترها مي چسبند. اين فيلترها بايد بعد از مدتي مشخص تعويض گردند. از اين فيلترها در دستگاه هاي تهويه مطبوع مثل فن كويل ها و اسپليت ها، در دستگاه هاي تصفيه هواي قابل حمل و در دستگاه هاي تصفيه هوايي كه در سقف نصب مي شوند، مورد استفاده قرار مي گيرند.
عوارض استفاده از دستگاه تصفيه هواي غير استاندارد
دستگاه هاي تصفيه هواي توليدكننده اوزون براي سلامت شما مضر هستند
متخصصان معتقدند كه اوزون براي سلامتي مضر است. در بعضي كشورها، بعضي نهادهاي قانوني اقداماتي عليه اين مشكل انجام داده و استفاده از دستگاه هاي تصفيه هواي توليدكننده اوزون را ممنوع نموده اند. واضح است كه اين دستگاه هاي تصفيه هوا مقادير زيادي اوزون توليد مي كنند كه در صورت استنشاق، مي تواند آسيب هاي مزمني به سلول هاي پيازهاي بويايي و سلول هاي ريوي وارد كند.
مشكل خيلي جدي اين است كه پس از تشديد آسيب هاي مزمن به فرد، علائم اين آسيب ها در او از بين مي رود و نمي تواند از آسيبي كه در حال وارد آمدن به سيستم تنفسي و بويايي اش است، آگاه شود. دقت داشته باشيد كه حتي مقادير كم اوزون نيز مضر است. در يك مطالعه در كانادا مشخص شده است كه غلظتهاي پايين اوزون در حد ppm ۸، ظرف مدت ۷ ساعت، مي تواند سبب حساسيت برونشيتي قابل توجهي شود.
اوزون، حتي زماني كه به صورت مستقيم هم استنشاق نشود، مي تواند مضر باشد. براي مثال، اوزون مي تواند با تميزكنندههاي رايج خانگي مثل ترپن ها كه در مواد معطر داراي بوي كاج و مركبات زياد هستند، واكنش دهد. ترپن ها در واكنش با اوزون، تجزيه شده و فرمالدهايد توليد مي كنند كه يك سرطان زاي بسيار قوي براي انسان مي باشد.
اوزون در طولاني مدت مي تواند چدن و پلاستيك را تا ميزان ۰/۳۵ قسمت در ميليون (ppm) تجزيه كند؛ تصور كنيد كه چه بلايي سر بدن ما مي آورد. بنابراين از مواجهه با حتي مقادير كم اوزن نيز بايد اجتناب شود و نبايد از دستگاه هاي تصفيه هوا توليد كننده اوزون استفاده كرد.
دستگاه هاي تصفيه هواي الكترونيكي نيز مي توانند اوزون توليد كنند
ممكن است برايتان عجيب باشد كه دستگاه هاي تصفيه هواي الكترونيكي كه به عنوان توليدكننده اوزون شناخته نمي شوند، نيز مي توانند اوزون توليد كنند. در واقع، در پژوهشي كه توسط انجمن منابع هوايي كاليفرنيا انجام شده، نشان داده شده است كه تمامي دستگاه هاي تصفيه هواي الكترونيكي مورد آزمايش در آن مطالعه، اوزون توليد مي كرده اند.
البته وقتي كه سازوكار تصفيه هوا توسط دستگاه هاي الكترونيكي را در نظر بگيريد، از اين واقعيت متعجب نخواهيد شد. اين دستگاه ها هوا را از درون يك ميدان الكتريكي عبور مي دهند و با انجام تخليه الكتريكي، ذرات هوا را باردار مي كنند.
آيا تا به حال بعد از رعد و برق يا جرقه الكتريكي ساده در منزلتان، بوي اوزون به مشامتان رسيده است؟ توليد اوزون توسط دستگاه هايي كه به صورت الكترونيكي هوا را تصفيه مي كنند، از نظر فيزيكي امكان پذير نيست؛ بنابراين تمام سازندگاني كه ادعا مي كنند دستگاه هاي الكترونيكي آن ها اوزون توليد نمي كنند، خيلي رك بگوييم، دروغ مي گويند!
شواهدي موجود است كه اگر از دستگاه هايي كه هوا را به صورت الكترونيكي تصفيه مي كنند، به درستي استفاده و نگهداري نشود، توليد اوزون توسط آن ها به طور چشمگيري افزايش ميابد. بنابراين به شما توصيه مي كنيم از اين دستگاه ها نيز استفاده نكنيد.
به علاوه، ذراتي كه باردار مي شوند، به سطوح مثل ديوارها، سقف و وسايل خانگي چسبيده و سبب كثيف شدن آن ها مي شوند و نهايتا، پس از تخليه كامل بارشان از سطوح جدا شده و مجددا وارد هوا مي شوند.
آيا دستگاه هاي تصفيه هواي مجهز به فيلتر UV واقعا در كشتن ميكروب ها و غيرفعال كردن ويروس ها موئثر هستند؟ – عوارض استفاده از دستگاه تصفيه هواي غير استاندارد
در بعضي از دستگاه هاي تصفيه هو از لامپ هاي UV استفاده مي شود و ادعا مي شود كه نور UV، ميكروب ها را كشته و ويروس ها را غيرفعال مي كند. فرض كنيد شما مي خواهيد با استفاده از نور UV، ويروس حساس آنفولانزا را غيرفعال كنيد. اينكار نيازمند توان ۶۶۰۰ ميكرووات بر ثانيه است. به اين معني كه بايد هوا را در مدت يك ثانيه با تابش يك لامپ UV با توان ۶۶۰۰ ميكرووات مواجه كنيد. وقتي كه فن هوا را از درون دستگاه عبور مي دهد، چقدر طول مي كشد تا هوا در معرض UV قرار بگيرد؟!
براي مثال، اگر هوا به مدت يك-چهارم ثانيه در معرض نور UV قرار بگيرد، نيازمند يك لامپ UV با توان ۲۶،۴۰۰ ميكرووات براي غيرفعال كردن تمامي ويروس هاي آنفولانزا خواهيد بود. محدوده توان اكثر لامپ هاي UV بين ۵۰ ميكرووات و ۱۸ هزار ميكرووات است كه خيلي مؤثر نيست.
به علاوه، لامپ هاي UV در سال استفاده، ۶۰ درصد از توان ميكروب كشندگي خود را از دست مي دهند، بنابراين اگر ميخواهيد كمي هم كه شده، هواي تميزتري استنشاق كنيد، بايد اين لامپ ها را ساليانه عوض كنيد.
عوارض دستگاه تصفيه هوا غير استاندارد